การสอบเทียบเครื่องชั่งสายพาน (Belt Scale): กุญแจสู่ความแม่นยำในระบบชั่งน้ำหนักอุตสาหกรรมในโลกของอุตสาหกรรมที่ให้ความสำคัญกับประสิทธิภาพและความแม่นยำของกระบวนการผลิต เครื่องชั่งอุตสาหกรรม ถือเป็นอุปกรณ์สำคัญที่ช่วยให้การควบคุมปริมาณวัตถุดิบและผลิตภัณฑ์เป็นไปอย่างแม่นยำ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เครื่องชั่งสายพาน หรือ belt scale ซึ่งถูกออกแบบมาเพื่อวัดน้ำหนักของวัสดุที่เคลื่อนที่อยู่บนสายพานลำเลียงอย่างต่อเนื่อง ทำให้สามารถวัดปริมาณวัตถุดิบที่ไหลผ่านในแต่ละช่วงเวลาได้อย่างมีประสิทธิภาพสูง อย่างไรก็ตาม เพื่อให้ ระบบชั่งน้ำหนัก ชนิดนี้ทำงานได้อย่างถูกต้องและน่าเชื่อถือในระยะยาว การสอบเทียบ (Calibration) อย่างสม่ำเสมอจึงเป็นสิ่งจำเป็น บทความนี้จะนำเสนอวิธีการสอบเทียบ เครื่องชั่งสายพาน ในรูปแบบต่างๆ เพื่อให้ได้ค่าที่แม่นยำที่สุด
1. การสอบเทียบเครื่องชั่งสายพานลำเลียงแบบวางตุ้มน้ำหนักนิ่ง (Static Weight Calibration)
การสอบเทียบด้วยตุ้มน้ำหนักนิ่งเป็นวิธีพื้นฐานที่สุดและเป็นขั้นตอนแรกที่สำคัญในการตรวจสอบการตอบสนองของ เครื่องชั่งสายพาน หรือ เครื่องชั่งคอนเวเยอร์ วิธีนี้จะช่วยให้มั่นใจว่าระบบอิเล็กทรอนิกส์ของเครื่องชั่งทำงานได้อย่างถูกต้อง โดยมีขั้นตอนดังนี้
- หยุดสายพาน: ขั้นตอนแรกคือการหยุดการทำงานของสายพานลำเลียงเพื่อให้มั่นใจว่าไม่มีการเคลื่อนไหวของสายพานในขณะทำการสอบเทียบ
- วางตุ้มน้ำหนักมาตรฐาน: นำตุ้มน้ำหนักมาตรฐานที่มีน้ำหนักแม่นยำ ซึ่งมักจะได้รับการรับรองมาตรฐานสากล มาวางบนโครงสร้างของเครื่องชั่ง (Weighbridge) ตุ้มน้ำหนักนี้จะจำลองแรงกดที่เกิดขึ้นเมื่อมีวัสดุอยู่บนสายพาน
- อ่านค่าและปรับเทียบ: อ่านค่าที่แสดงผลบนหน้าจอแสดงน้ำหนักของเครื่องชั่ง หากค่าที่ได้ไม่ตรงกับน้ำหนักของตุ้มน้ำหนักมาตรฐาน ต้องทำการปรับค่าในระบบควบคุมอิเล็กทรอนิกส์หรือซอฟต์แวร์ของเครื่องชั่งให้ถูกต้อง โดยมักจะทำการปรับที่จุด Zero (ไม่มีน้ำหนัก) และจุด Span (มีน้ำหนักเต็มพิกัด)
ข้อดีของวิธีนี้คือมีความสะดวกและสามารถทำได้อย่างรวดเร็ว แต่มีข้อจำกัดคือเป็นการจำลองน้ำหนักในสภาพนิ่ง ไม่ได้สะท้อนสภาพการทำงานจริงที่สายพานมีการเคลื่อนที่
2. การสอบเทียบเครื่องชั่งสายพานแบบลูกกลิ้งโซ่ (Chain Roller/Weight Calibration)
- การสอบเทียบด้วยลูกกลิ้งโซ่ หรือตุ้มน้ำหนักแบบโซ่ เป็นวิธีที่จำลองสภาพการทำงานจริงของ เครื่องชั่งสายพาน ได้ดีขึ้น เพราะมีการเคลื่อนที่ของน้ำหนักในขณะที่สอบเทียบ
- การใช้ลูกกลิ้งโซ่: ลูกกลิ้งโซ่ถูกออกแบบมาเป็นพิเศษให้มีน้ำหนักที่สม่ำเสมอและมีความยาวเฉพาะเจาะจง เมื่อนำมาคล้องบนสายพานที่กำลังทำงาน ลูกกลิ้งโซ่จะเลื่อนไปตามสายพานผ่านตัวเครื่องชั่ง ทำให้เกิดแรงกดอย่างต่อเนื่องตลอดการเคลื่อนที่
- การบันทึกค่า: ระบบจะทำการบันทึกค่าที่ได้จากการชั่งน้ำหนักของโซ่ที่เคลื่อนที่ผ่าน โดยนำความยาวของโซ่และอัตราเร็วของสายพานมาคำนวณปริมาณน้ำหนักที่ควรจะเป็น
- การปรับเทียบ: หากค่าที่ได้จากเครื่องชั่งไม่สอดคล้องกับค่าที่คำนวณไว้ จะต้องทำการปรับเทียบค่าในระบบควบคุมของ เครื่องชั่งคอนเวเยอร์ ให้มีความแม่นยำมากขึ้น วิธีนี้ช่วยทดสอบประสิทธิภาพของเครื่องชั่งในสภาพการทำงานที่มีการเคลื่อนไหวของวัสดุ
3. การสอบเทียบด้วยค่าทางไฟฟ้า (Electrical Calibration)
การสอบเทียบด้วยค่าทางไฟฟ้าเป็นการตรวจสอบสัญญาณที่ส่งออกมาจาก Load Cell ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญของ เครื่องชั่งอุตสาหกรรม ชนิดนี้ โดยไม่จำเป็นต้องใช้ตุ้มน้ำหนักจริง
- การจำลองสัญญาณ: ใช้อุปกรณ์จำลองสัญญาณ (Simulator) เชื่อมต่อเข้ากับระบบอิเล็กทรอนิกส์ของเครื่องชั่งเพื่อจำลองสัญญาณไฟฟ้าที่มาจาก Load Cell ที่ได้รับแรงกด
- ตรวจสอบการตอบสนอง: ระบบจะตรวจสอบการตอบสนองของสัญญาณและคำนวณค่าที่ควรจะเป็น หากการคำนวณของระบบไม่ถูกต้อง จะต้องทำการปรับค่าในระบบควบคุมของเครื่องชั่ง
- ประโยชน์: วิธีนี้เป็นประโยชน์สำหรับการตรวจสอบเบื้องต้นของระบบอิเล็กทรอนิกส์หรือเมื่อต้องการแก้ไขปัญหาในวงจรไฟฟ้าของเครื่องชั่งโดยไม่ต้องหยุดการทำงานของสายพานนานเกินไป
4. การสอบเทียบโดยการทวนสอบด้วยการชั่งวัสดุที่ใช้จริง (Material Test Calibration)
การสอบเทียบวิธีนี้ถือเป็นขั้นตอนสุดท้ายที่สำคัญที่สุดในการยืนยันความแม่นยำของ เครื่องชั่งสายพาน หรือ belt scale โดยใช้สภาพการทำงานจริงมาเป็นตัวอ้างอิง
- ชั่งวัสดุด้วยระบบชั่งสายพาน: ปล่อยให้วัสดุจริงไหลผ่านเครื่องชั่งสายพานในปริมาณที่กำหนดไว้และบันทึกค่าที่ได้
- ชั่งวัสดุด้วยเครื่องชั่งมาตรฐาน: นำวัสดุปริมาณเดียวกันมาพักไว้ในถัง (Hopper) แล้วทำการชั่งน้ำหนักซ้ำด้วย ระบบชั่งน้ำหนัก มาตรฐานที่มีความแม่นยำสูง (เช่น เครื่องชั่งบรรจุถุง หรือรถบรรทุก) เพื่อใช้เป็นค่าอ้างอิง
- เปรียบเทียบค่า: นำค่าที่ได้จาก เครื่องชั่งสายพาน มาเปรียบเทียบกับค่าที่ได้จากเครื่องชั่งมาตรฐาน หากพบว่ามีค่าความคลาดเคลื่อนเกินค่าที่ยอมรับได้ จะต้องทำการปรับเทียบค่าในระบบควบคุมของ เครื่องชั่งคอนเวเยอร์ อีกครั้ง
สรุปการสอบเทียบ เครื่องชั่งสายพาน หรือ belt scale เป็นกระบวนการที่ขาดไม่ได้ในการรักษาความน่าเชื่อถือและความแม่นยำของ เครื่องชั่งอุตสาหกรรม ในโรงงาน การเลือกใช้วิธีการสอบเทียบที่เหมาะสม เช่น การสอบเทียบด้วยตุ้มน้ำหนักนิ่ง การใช้ลูกกลิ้งโซ่ หรือการทวนสอบด้วยวัสดุจริง จะช่วยให้มั่นใจได้ว่า ระบบชั่งน้ำหนัก ทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ ลดการสูญเสียจากการผลิต และเพิ่มความสามารถในการแข่งขันในตลาดอุตสาหกรรมยุคใหม่
